Януш Бугайскі, дырэктар Амэрыканскага Цэнтру
стратэгічных і міжнародных дасьледаваньняў, бачыць дзьве
асноўныя прычыны, чаму Лукашэнка дамагаецца прыняцьця апошніх
паправак да Крымінальнага кодэксу Беларусі.
«Адна з характарыстык савецкага рэжыму і пост-савецкіх
рэжымаў сёньняшніх Беларусі і Расеі тая, што яны хочуць
выглядаць як мага больш легітымнымі і папулярнымі,» — кажа
Януш Бугайскі. «Вядома, Лукашэнка можа зачыніць усе газэты
і недзяржаўныя і палітычныя арганізацыі адным махам, але
ён выбірае працэс, які прыкрываецца законнасьцю. У гэтай
гульні Беларусь і Расея адна адну падтрымліваюць і ва ўнутранай,
і ў міжнароднай палітыцы. Другая прычына — страх. Нягледзячы
на тое, што ён і бяз новых паправак можа забараніць усялякую
апазыцыю, ён, як і кожны дыктатар, баіцца, што сытуацыя
можа выйсьці з-пад яго кантролю».
На думку Бугайскага, улады будуць ужываць гэтыя папраўкі
для стрымліваньня таго, што засталося ад незалежных мэдыяў,
грамадзянскай супольнасьці, і здушэньня публічных пратэстаў,
калі фальсыфікацыя выбараў стане відавочнай. Ён лічыць,
што закон таксама мае на мэце адштурхнуць міжнародныя арганізацыі
ад падтрымкі беларускай апазыцыі і маніторынгу выбараў.
Для Лукашэнкі было б лепей, калі б міжнародная супольнасьць
ігнаравала яго выбары, чым назірала за імі і абвясьціла
іх нелегітымнымі.
З гэтага пункту гледжаньня, лічыць Бугайскі, Захаду павінен
наадварот узмацніць свой уплыў, а не дыстанцыявацца ад працэсаў
у Беларусі на падставе таго, што Беларусь не выконвае міжнародныя
пагадненьні. «Мы, і ЗША, і Эўропа, маем быць яшчэ больш
інтэнсыўна заангажаваныя ў супрацоўніцтва з апазыцыяй і
незалежнымі маніторынгавымі арганізацыямі. Пакуль гэта не
адбываецца на ўзроўні, які я б хацеў бачыць. Але да выбараў
яшчэ засталося трохі часу, каб ЗША і Эўразьвяз выпрацавалі
ўзгодненую палітыку».
Спадар Бугайскі лічыць, што Захаду варта было б выпрацаваць
палітыку ізаляцыі кіруючай клікі і набліжаных да Лукашэнка
асоб, але бюракратыі і некаторым сябрам Вярхоўнага савету
прапанаваць альтэрнатыву кантактаў з Захадам. На яго думку,
поўная ізаляцыя цалкам паверне бюракратыю да Лукашэнкі і
Расеі. «Калі паглядзець на нашыя дачыненьні з камуністычнымі
краінамі 70-80-х гадоў, тады існавала палітыка заангажаванасьці
і матывацыі асобных афіцыйных асоб праводзіць рэформы».
Алеся Сёмуха
радио «Свабода»
|