Пяты год у турмах адбываюць пакараньне
людзі, якіх прызналі вінаватымі ў бандытызьме і выкраданьні
апэратара тэлеканалу ОРТ Зьмітра Завадзкага — гэтак званая
банда Ігнатовіча. Ніводны зь іх сваёй віны не прызнаў. Сьледзтва
не дало адказу на пытаньне, які ж лёс напаткаў Завадзскага
пасьля ягонага зьнікненьня. Наш карэспандэнт сустрэўся з
бацькамі асуджаных, якія ў адзін голас кажуць пра рэпрэсіі,
што ў апошні час абрынуліся на іх сыноў у турме.
Валянціна Поклад адна гадавала двух сыноў. Старэйшы Максім,
былы лейтэнант міліцыі, надзея і апора — цяпер у дваццаці
кілямэтрах ад дому — адбывае ў жодзінскай турме пажыцьцёвае
пакараньне разам з Валерам Ігнатовічам. Валянціна Поклад
кажа: зь Ігнатовічам яе сын толькі знаёмы, ніякім выкраданьнем,
а тым больш забойствам людзей яны не займаліся, а ўсяго
зьезьдзілі раз ў Чачню, спрабавалі наняцца кантрактнікамі
ў расейскае войска, каб зарабіць грошы.
(Поклад: ) «Калі арыштавалі Максіма, гэта было 8 верасьня
2000 году. Там сьледчы Бранчаль заявіў мне, што сыну высунутае
абвінавачваньне, але зусім не па Завадзкаму, зусім не па
забойствам, а па эпізодзе з супрацоўнікам міністэрства культуры
Грачовым, што яго вывозілі ў лес і катавалі. Гэта было 13
траўня. Мяне спыталі, дзе сын быў 13 траўня, і толькі праз
месяц я згадала».
Потым Валянціна Поклад прадставіць сьледзтву і сьведкаў,
якія пацьвердзяць, што сын у той дзень езьдзіў да сваякоў
ў вёску, але гэтыя паказаньні судом ня будуць улічаныя.
Жанчына мяркуе: таму, што яны разыходзіліся з вэрсіяй, паводле
якой Ігнатовіч помсьціў Завадзкаму.
У Чачню Ігнатовіч ды іншыя пасьля асуджаныя выправіліся
неўзабаве пасьля таго, як зьнік Завадзкі. Але ў Чачні Ігнатовічу
і ягоным сябрам не пашанцавала: мала што іх не ўзялі ваяваць,
дык яшчэ затрымалі аўтамабіль ды ўчынілі ўсім пасажырам
дэталёвую праверку. У выніку зьвесткі пра беларускіх спэцназаўцаў
у Чачні сталі вядомыя ў Беларусі. І калі Ігнатовіч вярнуўся,
яго, а пасьля іншых, затрымалі. З Чачнёй сьледзтва злучыла
і падставу да помсты журналісту. У адным інтэрвію Зьміцер
сапраўды згадаў, што падчас камандзіроўкі у Чачню бачыў
там беларускіх спэцназаўцаў. Паводле сьледзтва, ён меў на
ўвазе Ігнатовіча з саўдзельнікамі і тыя нібыта не даравалі
апэратару...
Да чачэнскай вандроўкі групы Ігнатовіча датычны і асноўны
рэчавы доказ, прад’яўлены сьледзтвам на карысьць вэрсіі
пра выкраданьне Завадзкага. Гэта рыдлёўка зь біялягічным
рэчывам журналіста, нібыта знойдзеная ў багажніку аўтамабіля
Ігнатовіча. Але ніхто з групоўкі не пацьвердзіў, што бачыў
яе там.
(Поклад: ) «Рыдлёўку, гэтую, лічу падкінулі. Першае, машыну
аглядалі яшчэ ў Чачні і апісалі, што там было, і тады рыдлёўку
не знайшлі. Але нават калі ўявіць, што Ігнатовіч гэта зрабіў,
то, ўлічваючы ягоны досьвед працы ў органах, ён бы гэтую
рыдлёўку ў багажніку не трымаў».
Маці Максіма Маліка таксама перакананая, што Ігнатовіча
даводзяць да заўчаснай сьмерці, каб назаўсёды прывязаць
яго да выкраданьня Завадзкага і адвесьці падазрэньні ад
сапраўдных злачынцаў. Я спытаў у жанчыны, а што адбываецца
ў турме зь яе сынам?
(Валянціна Поклад: ) « Максіма пазбавілі перадачы. Вось
да Новага году я мусіла яму адвезьці перадачу харчовую,
адзіную ў гаду, пазбавілі. Цяпер я ведаю чаму. У іх там
новы корпус будавалі, і вязьняў задзейнічалі на будоўлі,
дык Максім адмовіўся. Я разгубілася, дык на спатканьні нават
размаўляць не магла. А ён тлумачыць: «Разумееш, атрымоўваецца,
што я сваімі рукамі будую сабе турму.» Але ня толькі камэра
ўзьдзейнічае. На іх жа ўсіх працягваюць ціснуць сьледчыя».
Ці сапраўды сьледчыя пракуратуры працягваюць сустракацца
з асуджанымі за выкраданьне Зьмітра Завадзкага? У пракуратуры
Беларусі мне пацьвердзілі, што справа не закрытая і сьледчыя
дзеяньні па ёй працягваюцца, але не ўдакладнілі, якія менавіта.
Я паспрабаваў атрымаць камэнтары да прэтэнзіяў з боку сваякоў
Ігнатовіча і ягоных саўдзельнікаў ў сьледчага Уладзіміра
Чумачэнкі зь менскай пракуратуры. Уладзімір Чумачэнка удзельнічаў
у расьсьледаваньні справы Завадзкага і перакананы, што працу
сваю зрабіў сумленна. А падрабязьней размаўляць на гэтую
тэму сьледчы адмовіўся.
(Чумачэнка: ) « Па гэтай не закрытай справе не хацелася
б пакуль даваць інтэрвію, таму, прабачце, нічога казаць
ня буду. А што да прэтэнзіяў сваякоў, дык хіба яны могуць
быць аб’ектыўнымі? Хіба бацькі што скажуць супраць сваіх
дзяцей?»
А ці згодна з высновай суда маці Зьмітра Завадзкага? Вольга
Завадзкая прысутнічала на працэсе і мяркуе, што на лаве
падсудных былі не ўсе вінаватыя ў выкраданьні яе сына.
(Вольга Завадзкая : ) «У мяне няма сумневу, што ў гэтай
справе вінаваты ня толькі Ігнатовіч з саўдзельнікамі. А
што да таго, што на іх ідзе прэсінг і ціск, то, зразумела,
яны непажаданыя».
У Ігнатовіча за паўгода працэсу было некалькі адвакатаў,
але іхныя прозьвішчы бацькі не назвалі. А вось маці Максіма
Маліка згадала: сына бараніў барысаўскі адвакат Ігар Іваноў.
Мне ўдалося зь ім злучыцца, але камэнтар адваката да справы
быў кароткім, хаця і паказальным.
(Іваноў: ) «Вы мусіце разумець, што я не магу выказваць
сваё меркаваньне, паколькі мушу падтрымліваць меркаваньне
свайго кліента. А ягоная пазыцыя — гэта непрызнаньне віны
цалкам, у поўным аб’ёме».
Паводле Валянціны Поклад ад яе сына Максіма Маліка ўжо
даўно не было лістоў, таму яна непакоіцца, ці не патрапіў
сын ў карцэр. А вось маці другога саўдзельніка Ігнатовіча,
Аляксея Гуза, дакладна ведае, што яе сын цяпер сядзіць ў
карцэры. Толькі за што — ёй невядома.
Алег Грузьдзіловіч
«Радыё Свабода»
|