Напярэдадні ўсясьветнага дня свабоды друку — 3 траўня — амэрыканская арганізацыя «Freedom House» абнародавала свой штогадовы агляд становішча СМІ ў сьвеце. Паводле гэтага дасьледаваньня, Беларусь знаходзіцца на 185 месцы паводле ступені свабоды мэдыяў са 194-х дзяржаваў сьвету.

Паводле аўтараў дакладу, сытуацыя ў галіне свабоды слова ў Беларусі застаецца вельмі кепскай, гэтак жа як у Экватарыяльнай Гвінэі, Эрытрэі і Зымбабвэ. Характэрнымі рысамі для гэтых краінаў зьяўляецца юрыдычны ціск, зьняволеньні і іншыя формы здушэньня свабоды слова, якія ўжываюць аўтарытарныя ўлады гэтых краінаў супраць незалежных мэдыяў.

Значных зьменаў да горшага ў Беларусі экспэрты «Freedom House» не адзначаюць — бо паводле іх сытуацыя і раней была вельмі кепскай. Найбліжэйшая ў сьпісе да Беларусі эўрапейская краіна — гэта Расея, якая знаходзіцца ўсё ж на 158-м месцы, а Беларусь — на 185-м.

Горш, чым у Беларусі, умовы для дзейнасьці свабодных мэдыяў, толькі ў такіх краінах, як Узбэкістан, Зымбабвэ, Эрытрэя, Бірма, Куба, Лібія, Туркмэністан і Паўночная Карэя.

Паводле «Freedom House» становішча ў пяці апошніх краінах у параўнаньні зь мінулым годам яшчэ пагоршылася, незалежныя мэдыі ў іх фактычна адсутнічаюць як зьява.

Экспэрты «Freedom House» паводле адмысловай мэтодыкі падлічваюць рэйтынгі свабоды друку і падзяляюць краіны на тры групы — свабодныя, часткова свабодныя і несвабодныя. Рэйтынг вар'юецца ад 0 — абсалютна свабодны друк да 100 — абсалютна несвабодны друк. Беларусь мае рэйтынг 88 і знаходзіцца сярод несвабодных краінаў.

Найбольш свабодныя мэдыі маюць паводле дакладу Фінляндыі і Ісьляндыя — іх рэйтынгі роўныя 9. Дарэчы, Злучаныя Штаты паводле ацэнкі амэрыканскага цэнтру «Freedom House» знаходзяцца толькі на 17-м месцы з рэйтынгам 16.

У дакладзе адзначаецца пагаршэньне становішча са свабодай друку ў шэрагу важных краінаў: у Азіі гэта Ўсходні Тымор, Нэпал, Філіпіны і Тайлянд, у Афрыцы — Уганда, Батсвана і Этыёпія, сярод краінаў былога СССР — Узбэкістан і Расея.

Выканаўчы дырэктар «Freedom House» Джэніфэр Віндзар гаворыць пра горкую іронію часу, паводле якой здушэньне расейскай свабоды слова адбываецца ў гадавіну Чарнобыльскай катастрофы, падзеі, якая надзвычай яскрава адлюстравала ступень свабоды слова ў СССР.

Юры Дракахруст
Радыё Свабода