Беларуская рэвалюцыя на Брусэльскім форуме

Упершыню за шматгадовую працу Брусэльскага форуму тэма Беларусі стала адной з ключавых і абмяркоўвалася на працягу ўсіх дзён працы форуму.

Усе апошнія гады Беларусь на прэстыжным Брусэльскім форуме, які збірае палітычную і эканамічную эліту свету, нязменна прадстаўляў каардынатар грамадзянскай кампаніі «Еўрапейская Беларусь» Андрэй Саннікаў. Аднак кандыдат у прэзідэнты Беларусі ўжо больш за тры месяцы знаходзіцца ў следчым ізалятары КДБ і прызнаны палітвязнем.

З-за арышту Андрэя Саннікава ў гэтым годзе на Форуме нашу краіну прадстаўляла ягоная сястра, Ірына Багданава, ініцыятарка судовага пераследу Лукашэнкі; кіраўніца Беларускага Свабоднага тэатра Наталля Каляда, кіраўніца фонду «Мы памятаем» Ірына Красоўская і вядомы брытанскі драматург Том Стопард. Лаўрэат прэміі Оскар, сэр Том Стопард разам з заснавальнікамі Свабоднага Тэатра і Ірынай Багданавай з’яўляецца адным з ініцыятараў кампаніі «Free Belarus Now!».

Як ужо паведамляў сайт charter97.org, у першы дзень Форуму ў прамой трансляцыі на тэлеканале BBC World Debate прайшла дыскусія на тэму «Ці правалілася заходняя палітыка на Сярэднім Усходзе і ў Паўночнай Афрыцы?». У дыскусіі прымалі ўдзел Вярхоўны прадстаўнік ЕЗ па знешніх сувязях Кэтрын Эштан, сенатарка Джын Шахін, якая ініцыявала слуханні па Беларусі ў Сенаце ЗША, і былы амбасадар Егіпта ў Амерыцы Набіл Фамі.

За дыскусіяй праз тэлеканал BBC World Debate сачыў увесь свет, і тады з аўдыторыі прагучала пытанне, зададзенае дырэктаркай Беларускага Свабоднага тэатра Наталляй Калядой: «Беларускі дыктатар прадае зброю Лівіі, і Кадафі забівае ім сваё мірнае насельніцтва. Лукашэнка з’яўляецца пагрозай не толькі для свайго народа, супраць якога ён развязаў масавыя рэпрэсіі, але і ўяўляе пагрозу бяспецы свету. Пара адказаць на пытанне: ці не правалілася палітыка Захаду ў дачыненні да Беларусі?».

У адказ Кэтрын Эштан і сенатарка Джын Шахін заявілі, што яны працягваюць ціск на ўлады Беларусі і не спыняцца, пакуль усе палітвязні не будуць вызваленыя.

Выступленнем Тома Стопарда распачаўся другі дзень Брусэльскага Форума. Прэзідэнт Еўрапейскага Парламента Ежы Бузэк выступіў адразу пасля прамовы драматурга. Сваёй прамовай Том Стопард змяніў фармат Форума, дзе раней выступалі толькі лідэры дзяржаў, дыпламаты, банкіры і аналітыкі. Асноўнай думкай ягонага выступу стала тэма зрушэння маральных стандартаў у сучасным грамадстве. Тое, што адбываецца ў Беларусі, казаў Стопард, гэта ганебна, бо гэта адбываецца ў цэнтры Еўропы. Беларусь — сябра вялікай еўрапейскай сям’і. І калі адзін з сям’і трапіў у бяду, то нельга заплюшчваць на гэта вочы, а трэба ратаваць яго, заявіў брытанскі драматург.

Словы Тома Стопарда выклікалі гарачую дыскусію. Многія ўдзельнікі Форуму казалі, што ягоны выступ — гэта вяртанне гуманізму ў палітыку, таго, што, здавалася, даўно страчана.

Дзень завяршыўся жорсткай дыскусіяй прадстаўнікоў беларускай дэлегацыі з міністрам замежных спраў Польшчы Радаславам Сікорскім і еўракамісарам Штэфанам Фюле. Беларусы пыталіся еўрапейскіх палітыкаў, чаму да гэтага часу не прынятыя эканамічныя санкцыі ў дачыненні да рэжыму Лукашэнкі, нягледзячы на ??маштаб рэпрэсій.

Гэтая дыскусія стала платформай для завяршальнай сесіі па Беларусі пад назвай «Начная кашмар беларускіх выбараў і адказ Захаду».

Тут выступіла Ірына Багданава — сястра Андрэя Саннікава і адна з ініцыятараў судовага працэсу супраць Лукашэнкі. Удзельнікамі сесіі сталі кіруючы дырэктар «Фрыдам Хаус» Дэвід Крамер, кіруючы дырэктар дэпартамента службы знешняй дзейнасці Еўразвяза, адказнай за Еўропу і Цэнтральную Азію, Мірослаў Лайчык, дарадца прэзідэнта Літвы па замежных справах Дарыус Сямашка. Мадэратарам сесіі быў дзеючы прадсаўнік трансатлантычнай рады Нямецкага Фонду Маршала Павал Дэмеш.

Калі Дарыус Сямашка сказаў, што беларусам у цяперашняй сітуацыі трэба набрацца трывання, Ірына Багданава заявіла, што 17 гадоў дыктатуры ўжо трываць немагчыма.

Ірына Багданава адзначыла, што не ведае, з якой асабістай гісторыі пачаць свой выступ. З гісторыі свайго брата, кандыдата ў прэзідэнты Беларусі, якога збілі падчас мірнай дэманстрацыі і з перабітымі нагамі кінулі ў турму?

Або пачаць з гісторыі сваёй нявесткі, журналісткі Ірыны Халіп, якая цяпер знаходзіцца пад хатнім арыштам і кругласутачным назіраннем супрацоўнікаў КДБ? Ці расказаць гісторыю свайго трохгадовага пляменніка Даніка, які жыве разам з маці пад арыштам і не бачыць свайго бацькі? Або распавесці пра сваю маці, якой 78 гадоў, у якой уся жыццядзейнасць сканцэнтравалася на 104 кроках да турмы, дзе знаходзіцца ейны сын і зваротнай дарогі дадому са скатаваных сэрцам?

Ніякага трывання не будзе. Калі палітыкі будуць маўчаць, то мы будзем дзейнічаць, сказала Ірына Багданава і падкрэсліла, што рэальнай дапамогі ад Еўропы сем’і беларускіх палітвязняў сёння не атрымліваюць, нягледзячы на ??тое, што сёння пра гэта шмат гаворыцца.

Вострыя пытанні Ірына Багданава, Наталля Каляда і Ірына Красоўская паднімалі падчас сустрэч са старшынём Еўрапейскай Рады Хенрыкам ван Рампеям, Вярхоўным прадстаўніком ЕЗ па знешніх сувязях Кэтрын Эштан, прэзідэнтам Сусветнага банка Робертам Зелікам і іншымі высокапастаўленымі чыноўнікам. З кіраўніком Сусветнага банка была нават дасягнутая дамоўленасць аб дадатковай сустрэчы ў ЗША ў красавіку.

На развітанне прэзідэнт Нямецкага фонду Маршала Крэйг Кенэдзі, арганізатар Форума, выказаў сваю падтрымку ўсім палітвязням, хто знаходзіцца сёння ў беларускіх турмах, і асабліва прасіў перадаць якім-небудзь чынам Андрэю Саннікаву, што пра яго памятаюць, за яго змагаюцца, і ён абавязкова будзе выступаць на Брусэльскім форуме ў наступным годзе.

У Брусэльскім Форуме, які праходзіў 25-27 сакавіка, прынялі ўдзел прэзідэнт Еўрапейскай Рады Хенрык ван Рампей, старшыня Еўрапейскай Камісіі Жазэ Мануэл Барозу, Вярхоўны прадстаўнік Еўразвяза Кэтрын Эштан, прэзідэнт Еўрапарламента Ежы Бузэк, еўракамісар Штэфан Фюле, міністр абароны Вялікабрытаніі Лін Фокс, памочнік дзяржаўнага сакратара ЗША па справах Еўропы і Еўразіі Філіп Гордан, памочнік міністра абарона ЗША Аляксандр Вершбоў, былы прэм’ер-міністр Вялікабрытаніі Гордан Браўн, прэзідэнты Латвіі, Сербіі, Румыніі, прэм’ер-міністр Бельгіі, кіраўнікі МЗС Польшчы, Швецыі, Славакіі, Украіны, намеснік міністра МЗС Расеі .

 

Хартыя´97